İlk geliştirme aşamasını da hesaba katarsak, Android sürümleri yolculuğuna 16 yıldır devam ediyor. Bu süreçte birçok farklı telefonda, birçok farklı devrimsel özellik ile karşımıza çıkan Android, günümüzde de akıllı telefon dünyasına yenilikler ve rekabet getirmeye devam ediyor. Bu içeriğimizde ilk tanıtımından bu yana çıkan tüm Android sürümlerine yakından bakıyoruz.
Akıllı telefon piyasası daha henüz Blackberry’nin ve kısmen ilk iPhone ile Apple’ın elindeyken, 2008 yılında Google tarafından devrim niteliğinde bir hamle geldi. 2005 yılında Android’i daha henüz “bebekken” satın alan Google, 2008 yılında iPhone ve Blackberry’nin pazar hakimiyetine rakip olacak Android işletim sistemini gün yüzüne çıkardı.
Açık kaynak kodları ve sağladığı özgürlük ile hem geliştiricilerin hem de kullanıcıların dikkatini çeken Android, kısa zamanda popüler olmayı başardı. Aynı zamanda bir ölçüde Blackberry ve Nokia’nın da telefon pazarından silinmesine neden oldu. 2008 yılından bu yana çıkan Android sürümleri bizlere akıllı telefon dünyasının ne denli geliştiğini gösteriyor. Hazırsanız hep beraber bugüne kadar çıkan tüm Android sürümlerine yakından bir göz atalım.
Dünden bugüne tüm Android sürümleri:
- Android 1.0 - 1.1
- Android 1.5 Cupcake
- Android 1.6 Donut
- Android 2.0 - 2.1 Eclair
- Android 2.2 Froyo
- Android 2.3 Gingerbread
- Android 3.0 - 3.2 Honeycomb
- Android 4.0 Ice Cream Sandwich
- Android 4.1 - 4.3 Jelly Bean
- Android 4.4 KitKat
- Android 5.0 - 5.1 Lollipop
- Android 6.0 Marshmallow
- Android 7.0 - 7.1 Nougat
- Android 8.0 - 8.1 Oreo
- Android 9 Pie
- Android 10
- Android 11
Her şeyin bir ilki vardır: Android 1.0 - 1.1
- Yayınlanma tarihi: 23 Eylül 2008
- Android 1.0 kullanmış telefonlar: HTC Dream (T-Mobile G1)
İlk Android sürümü günümüzden 13 yıl önce yayınlanmış olsa da bugün hâlâ kullandığımız Gmail, Maps, YouTube ve Google Search gibi popüler Google uygulamaları ilk Android sürümünde mevcuttu. Ticari olarak piyasaya sürülen ilk Android işletim sistemli telefon HTC Dream ise 1.0 ve 1.1 Android sürümlerine sahip olan tek telefon olarak karşımıza çıkıyor. Android’in ilk sürümüne sahip HTC Dream tasarım açısından Blackberry’e oldukça benziyordu ve ticari açıdan pek bir başarı yakalayamadı. Fakat akıllı telefon dünyası için çok önemli bir adımı atmış oldu.
Samsung Galaxy serisinin doğuşu: Android 1.5 Cupcake
- Yayınlanma tarihi: 27 Nisan 2009
- Android 1.5 Cupcake kullanmış telefonlar: Samsung Galaxy Lite, Motorola BackFlip, HTC Hero
Android için ilk büyük güncelleme olan 1.5 Cupcake sürümü, aynı zamanda uzun yıllar sürecek tatlı isimlerini sürüm adı yapma geleneğini başlatan Android versiyonu. 2009 yılında çıkan bu sürüm ile ilk Android işletim sistemli Samsung Galaxy çıkış yapmıştı. 1.5 Cupcake sürümünde ise inanması zor bir şekilde YouTube’a video yükleme özelliği bile bulunuyordu. Ayrıca bugün bilinen Android özgürlüğünün de başlangıcı olan 1.5 Cupcake, üçüncü parti klavye ve Widget uygulamaları desteğine sahipti.
Google Play Store'un önlenemez yükselişi: Android 1.6 Donut
- Yayınlanma tarihi: 15 Eylül 2009
- Android 1.6 Donut kullanmış telefonlar: Dell Streak, Sony Ericsson Xperia X10 serisi, LG Optimus GT540
2009 yılı içerisinde Android 1.6 Donut sürümü yayınlandığında, Google Play Store 2.5 milyon uygulamaya ev sahipliği yapıyordu. Gittikçe büyüyen uygulama marketini daha etkili kullanabilmek adına bu versiyonda uygulamaların ekran görüntüleri markette yer alıyordu. Ayrıca Android sistemindeki bazı açıkları kapatan bu sürüm Android’in farklı ekran boyutlarında ve çözünürlüklerde çalışmasına olanak sağlamıştı. Bu sayede 1.6 Donut ile birlikte Android telefon modellerinde çeşitlilik patlaması yaşanmıştı.
Google Haritalar'a kavuştuğumuz: Android 2.0 - 2.1 Eclair (Evet, bildiğimiz ekler tatlısı)
- Yayınlanma tarihi: 26 Ekim 2009 - 12 Ocak 2010
- Android 2.0 - 2.1 Eclair kullanmış telefonlar: Samsung Galaxy S, HTC Google Nexus One, Samsung Mesmerize
1.6 Donut’un hemen ardından 2.0 Eclair sürümüne geçiş yapan Android, bu sürümün stabil versiyonunu Ocak 2010’da yayınladı. Sesli komutla mesaj yazma bugün yüksek teknoloji gibi görünse de aynı özellik bu sürümde de bulunuyordu. Ayrıca iPhone’ların hâlâ sahip olmadığı tartışmalı çoklu hesap desteği de Android Eclair ile Android telefonlara ulaşmıştı. Bunların yanı sıra daha gelişmiş Google Haritalar versiyonuna sahip olan sürümde sesli navigasyon ve canlı trafik bilgisi bulunuyordu. Günümüzden 11 yıl öncesini düşündüğümüzde bu gelişmeler daha da büyük önem kazanıyor.
VPN'in cebimize girdiği Android 2.2 Froyo
- Yayınlanma tarihi: 20 Mayıs 2010
- Android 2.2 Froyo kullanmış telefonlar: Samsung Galaxy 551, Dell Venue, T-Mobile MyTouch 4G
Eclair’in başarısının ardından hemen 4 ay sonra yeni Android sürümü Froyo sahneye giriş yaptı. Froyo ile çıkış yapan telefonlar, günümüzde hâlâ sıklıkla kullandığımız Hotspot ve telefonu pin kodu ile kilitleme gibi özellikler ile gelmişti. Bunların yanı sıra şu an Android telefonların temeli hâline gelen dokunmatik Home tuşu da bu versiyon ile kullanıma açıldı. Günümüzde desteği biten Flash da ilk olarak Froyo ile Android telefonlarda desteklenmeye başlamıştı.
Aynı anda birden fazla parmakla kontrol edilebilen Android 2.3 Gingerbread
- Yayınlanma tarihi: 6 Aralık 2010 - 9 Şubat 2011
- Android 2.3 Gingerbread kullanmış telefonlar: Samsung Google Nexus S, Acer Liquid Mini, HTC Panache
Google ve Samsung’un ortak çalıştığı Nexus S akıllı telefon ile çıkan 2.3 Gingerbread, daha yüksek çözünürlükleri destekleyen arayüz güncellemesi ile gelmişti. Çoklu dokunma ile gestures yani özel hareketleri destekleyen Gingerbread aynı zamanda ön kamera ve NFC desteğine sahip olarak çıkış yapmıştı.
Dokunmatik kontrollerin doğuşu: Android 3.0 - 3.2 Honeycomb
- Yayınlanma tarihi: 22 Şubat 2011 - Nisan 2011
- Android 3.0 - 3.2 Honeycomb kullanmış tabletler: Motorola Xoom, Samsung Galaxy Tab 10 serisi
Android’in tablet sürümü Honeycomb da Gingerbread ile aynı yıl içerisinde yeni tabletler ile çıkış yapmaya başladı. Fiziksel tuşlara olan ihtiyacı ortadan kaldıran bu sürüm ile birlikte dokunmatik Home, menü ve geri tuşları tanıtılmış oldu.
Kaydırıp kapattığımız bildirimler hayatımıza bu sürüm ile girdi: Android 4.0 Ice Cream Sandwich
- Yayınlanma tarihi: 18 Ekim 2011 - 29 Mart 2012
- Android 4.0 Ice Cream Sandwich kullanmış telefonlar: Samsung Galaxy Nexus, Xiaomi Mi 1S, LG Nitro HD
Tabletler için olan Honeycomb sürümünün daha büyük ekranlı telefonlara adapte edilmiş hâli olan 4.0 Ice Cream Sandwich, günümüzde kullandığımız klasik Android arayüzlerine en çok benzeyen sürümlerin başında geliyor. Telefon kilitliyken kamera açma özelliğinin ilk olarak tanıtıldığı bu sürüm ile birlikte; bildirimleri kapatmak için kaydırma hareketi, mobil veri kullanımı takip etme, yüz tanıma ve arayüze gömülü fotoğraf düzenleme gibi birçok özellik Android telefonlara ulaşmış oldu.
Google servislerinin genişletildiği Android 4.1 - 4.3 Jelly Bean
- Yayınlanma tarihi: 9 Temmuz 2012 - Temmuz 2013
- Android 4.1 - 4.3 Jelly Bean kullanmış telefonlar: Xiaomi Mi 2S, Huawei Valiant, Oppo Find 7a, Asus Zenfone 6, Samsung Galaxy Note 3
Birçoğumuzun ilk Android telefonunda bulunan oldukça aşina olduğumuz Jelly Bean sürümü, Galaxy Note 3 gibi dönemin ünlü birçok telefonunda kullanılıyordu. Google Now özelliği ile gelen Jelly Bean, ana ekranı yukarı kaydırma hareketi ile Google servislerine erişim imkânı sunuyordu. “Tereyağı gibi” akıcı arayüz sloganı ile çıkan Jelly Bean sürümü, 2013 yılında 4.3 versiyonu ile 4K çözünürlük desteği dâhi sunuyordu.
OK Google'ın doğuşu: Android 4.4 KitKat
- Yayınlanma tarihi: 31 Ekim 2013 - Ekim 2014
- Android 4.4 KitKat kullanmış telefonlar: LG Nexus 5, HTC One Mini, Huawei Ascend P6
En az 512 MB Ram gereksinimi ile akıllı telefonların donanımlarında sıçrama yaşatan 4.4 KitKat sürümü, birçok ilginç özelliğe ev sahipliği yapıyordu. Arayüzün ve uygulamaların renk tasarımlarının değiştiği bu sürümde, “OK Google” sesli komutuyla direkt olarak Google servislerine erişim sağlanabiliyordu.
Üç boyutlu tasarımların tarih olduğu Android 5.0 - 5.1 Lollipop
- Yayınlanma tarihi: 12 Kasım 2014 - Mart 2015
- Android 5.0 - 5.1 Lollipop kullanmış telefonlar: LG G3, Motorola Nexus 6, HTC Nexus 9, Samsung Galaxy S4, LG G4
Google, Lollipop sürümü ile bir nevi Android’i baştan yaratmış oldu. Tüm Android ürünlerine ve Google servislerine yeni bir görünüm kazandıran Lollipop, günümüzde hâlâ devam ettirilen tasarımsal özelliklerin temelini atan sürüm oldu. Tasarımsal değişikliklerin yanı sıra daha uzun bir şarj ömrü için arka plandaki uygulamaları kapatma Lollipop ile tanıtıldı. 5.0 ve 5.1 Lollipop ile Android oldukça akıcı hâle geldi ve kullanıcı deneyimine yönelik düzeltmeler ön plana alındı.
Hâlâ pek çok cihazda aktif olarak bulunan Android 6.0 Marshmallow:
- Yayınlanma tarihi: 5 Ekim 2015
- Android 6.0 Marshmallow kullanmış telefonlar: Huawei P9, Samsung Galaxy A8, Motorola Moto G Turbo, Xiaomi Mi 5
Android tabanlı telefonlarda USB-C devrini başlatan sürüm 6.0 Marshmallow, ayrıca parmak izi okuyucu desteğini de getiren Android sürümü oldu. Bunların yanı sıra Marshmallow ile ses yönetimi konusunda da önemli adımlar atıldı. Bu sürüm ile birlikte artık alarm, telefon, bildirim ve müzik sesleri ayrı ayrı ayarlanabiliyordu. Aynı zamanda Marshmallow en çok telefonun çıktığı Android sürümlerinden biri. Verilere göre tüm dünyada bulunan Android telefonların %32’si Marshmallow kullanıyordu.
Hoş geldin Google Asistan: Android 7.0 - 7.1 Nougat
- Yayınlanma tarihi: 22 Ağustos 2016 - Ekim 2016
- Android 7.0 - 7.1 Nougat kullanmış telefonlar: Samsung Galaxy S8, Galaxy J7, Galaxy Note 5, Huawei Honor 9, Google Pixel
Günümüze doğru yavaş yavaş yaklaşırken bir diğer önemli Android sürümü 7.0 Nougat olarak karşımıza çıkıyor. Büyük ekranlı telefonlar için çoklu görev iyileştirmeleri ve bölünmüş ekran özelliği ile gelen Nougat, bilgisayardaki Alt+Tab benzeri uygulamalar arasında geçiş yapma özelliğini de bizlerle tanıştırmıştı. Google Now’ın Google Asistan ile değiştirildiği bu sürüm, aynı zamanda Google’ın ilk Pixel modelini de piyasaya sürdüğü Android versiyonudur.
Android'in yükselişini perçinleyen: Android 8.0 - 8.1 Oreo
- Yayınlanma tarihi: 21 Ağustos 2017 - Aralık 2017
- Android 8.0 - 8.1 Oreo kullanmış telefonlar: Xiaomi Black Shark Helo, Samsung Galaxy S9, Huawei Mate 10 Pro, Samsung Galaxy A9
Picture-in-picture desteği ile gelen 8. temel Android sürümü Oreo, telefonda genel olarak gördüğümüz bildirimler için de geniş kapsamlı özelleştirme seçenekleri ile çıkış yaptı. Emojiler konusunda da görsel tasarım değişikliğine gidilen bu sürümde emojiler, diğer işletim sistemleri ile ortak bir tasarıma sahip oldu. Ayrıca yükleme süreleri konusunda da iyi bir iş ortaya koyan Oreo sürümü, Nougat’a göre 2 kat daha hızlı performans gösteriyordu.
Elveda tatlı isimleri: Android 9 Pie
- Yayınlanma tarihi: 6 Ağustos 2018
- Android 9 Pie kullanan telefonlar: Samsung Galaxy Note 10, Galaxy S10, Realme 5 Pro, Asus ROG Phone 2
Hâlâ günümüzde çıkan bazı akıllı telefonlarda kullanılan Android 9.0 Pie, Android’in klasik home, geri ve menü tuşlarına bambaşka özellikler kazandıran sürüm oldu. Özel hareketlerin ön plana çıktığı ve akıcı bir arayüz deneyimi sunan 9.0 Pie’da, telefonu masaya yüzüstü şekilde koyduğumuzda “rahatsız etme” moduna geçen özel hareket de tanıtıldı. Hâlâ modern sayılabilecek Android 9 Pie, tatlı isimleri ile adlandırmanın bırakıldığı son sürüm oldu.
Android için yeni bir başlangıç: Android 10
- Yayınlanma tarihi: 3 Eylül 2019
- Android 10 kullanan telefonlar: Poco F3 NFC, Samsung Galaxy S20 serisi, Galaxy Note 20 serisi, Xiaomi Mi 10T Pro
Tatlı isimleri temasını Android 10 ile bir kenara bırakan Google, yeni Android logosunu ve renk tasarımını da bu sürüm ile tanıttı. Bir nevi Android için yeni bir başlangıç olan Android 10 ile uzun ömürlü navigasyon tuşları kaldırıldı ve iPhone benzeri kaydırma ile kontrol gelmiş oldu. Bildirimler, uygulamalar ve veriler konusunda daha çok özelleştirme imkânına sahip olan kullanıcılar, resmi karanlık moda da bu sürüm ile kavuştu. Bugün sıklıkla görmeye başladığımız katlanabilir telefonlar için ekran desteği de Android 10 ile birlikte geldi.
Şu anda kullanılan en güncel sürüm: Android 11
- Yayınlanma tarihi: 8 Eylül 2020
- Android 11 kullanan telefonlar: Google Pixel 5, Xiaomi Mi 11, Samsung Galaxy S21 serisi
Android 10 ile gelen izinler ve güvenlik geliştirmelerini bir adım daha ileriye taşıyan Android 11, hangi uygulamanın ne zaman hangi izinlere sahip olabileceğini belirmenize olanak sağlıyor. Gizlilik ve güvenlik konusuna oldukça önem verilen bu sürümde, uygulamaların erişebildikleri bilgiler de büyük ölçüde sınırlandırılabiliyor. Ayrıca Android 11 bir süredir konuşulan Chat Bubbles özelliğinin de geldiği sürüm oluyor. Bubbles sayesinde kullanıcılar iletişim uygulamalarını açmadan ekran üzerinde hareket ettirilebilir konuşma balonlarıyla kolayca mesaj ve belge gönderimi yapabiliyor.
...ve tabii ki Android 12:
Android’in günümüze kadar nasıl gelişim gösterdiğine dâir bilgilere yer verdiğimiz Android sürümleri listemizin sonuna geldik. Aslında biz fark etmesek de bugün kullandığımız özelliklerin birçoğu yıllar öncesinin Android sürümlerinde hâlihazırda mevcut durumdaydı. Sizler de hangi Android sürümünü kullandığınızı ve en çok hangi Android sürümünü sevdiğinizi bizlerle yorumlar kısmından paylaşabilirsiniz.
Kaynak: https://www.webtekno.com/android-surumleri-h106194.html
Yorumlar
Yorum Gönder