MS-DOS

 

 

MS-DOS (MicroSoft Disk Operating System. Türkçe: Microsoft Disk İşletim Sistemi), Microsoft firmasının geliştirdiği bir DOS sistemidir. 1980’li yıllarda PC uyumlu platformlar üzerinde kullanılan en yaygın işletim sistemiydi. Masaüstü bilgisayarlardaki popülerliğini, zamanla yeni nesil Windows işletim sistemlerine bıraktı.

MS-DOS, ilk olarak 1981 yılında piyasaya sürüldü. Microsoft firmasının bu ürünü geliştirmeyi 2000 yılında durdurdu. MS-DOS’un tam sekiz ana sürümü vardır. Sağladığı önemli gelir ve pazarlama kaynakları ile MS-DOS, Microsoft’un programlama dilleri üzerinde çalışan küçük bir şirket kimliğinden çıkıp, çeşitli yazılım ürünleri geliştirebilen büyük bir firma olma yolunda ilerlemesine neden oldu.

MS-DOS’un en son sürümü 1994’te piyasada yer alan 6.22 sürümüdür. 8.0 sürümü ise Windows 98, Windows 2000 veWindows ME işletim sistemlerine, bir işlem içinde çeşitli işlemleri yapabilmek için yerleştirilmiş olsa da bu sadece varsayılma’dan (emulatör) başka bir şey değildir.

Microsoft MS-DOS’u geliştirmeyi durduğunu ilan ettiğinde, serbest DOS’u yaşatmak için FreeDOS projesi doğmuştur.

Microsoft’un Windows 95’e kadar olan sürümleri DOS üstüne kurulmuş grafiksel kullanım yazılımlarıdır. Daha modern Windows sürümleri ise kendi çekirdeğine sahip  olup  MS-DOS yazılımlarını kullanabilmek için DOS’u sadece varsayım olarak barındırmaktadır. DOS tabanlı yazılımlar, genelde bilgisayarın grafik ve ses özelliklerini ya hiç ya da çok sınırlı olarak kullanıma sunar. Çoklu işlem (Multitasking) ise ancak bazı sürümlerde, sınırlı imkânlar içinde olabilmiştir. Ayrıca MS-DOS’un Grafiksel kullanıcı arayüzü yoktur.

MS-DOS, 1980 yılında, Seattle Computer Products (SCP) şirketinde çalışan 24 yaşındaki Tim Paterson tarafından, daha sonraları 86-DOS olarak bilinecek QDOS (Quick and Dirty Operating System) ismiyle 4 ayda geliştirildi. QDOS, SCP’nin 8086 işlemcili bilgisayarına uygun bir işletim sistemi ihtiyacını karşılamak için tasarlandı. Digital Research tarafından 8-bit olarak geliştirilmiş ve o yıllarda popüler olan CP/M işletim sisteminin 16-bit olarak klonlanmasıyla kısa sürede tamamlandı. Temmuz 1981 tarihinde, Microsoft, SCP firmasından 86-DOS işletim sisteminin tüm haklarını 50,000 Amerikan Doları’na ilk kişisel bilgisayarların piyasaya çıkmasından bir ay önce satın aldı.

MS-DOS’un Kullanılması:

MS-DOS, uygulama programları için bilgisayarın işleyişini koordine eder. Bu gerçekten de çok önemlidir, ama MS-DOS’ un avantajları yalnızca bundan ibaret değildir.

Her ne kadar insanlara basit ve kullanması garip olarak düşünülen MS-DOS işletim sistemi bilgisayarın zarar görmesi durumunda en iyi ilaçtır. MS-DOS donanım kurucularının bir numaralı kullandıkları sistemdir. Örneğin Windows açılmıyor, devamlı sorun veriyor ise, bu sorunları genellikle HDD’ye format atarak ve işletim sistemini tekrar yüklemekle becerirler ama hatadır. Çünkü devamlı HDD’ye format atılırsa HDD zarar görürür “bad sector” (kullanılamayan veya bozuk alan) oluşmasına “boot sector”un (HDD’nin bilgilerinin tutulduğu yer) zarar görmesine neden olur. Ama format atmadan MS-DOS’tan yine yararlanarak bilgisayarın sistemi dahil geri getirilebilir. Bunların yapılması çok güzeldir ama bunları yapmak için grafiksel arayüzden (Windows Ekranı) biraz vazgeçip MS-DOS’ ta çalışmak gerekir. Bu yüzden, Microsoft Windows sürümleriyle kullanıcının DOS ile olan iletişimini minimuma indirmeye çalışmış olsa bile DOS’ tan tam olarak vazgeçememiştir.

Ayrıca, Windows 9x sürümlerinden birini kullanıyor olsanız da bazen DOS’a işiniz düşebilir. Örneğin birçok oyun programı Windows ile çalışmaz veya oynanamayacak kadar yavaş çalışır. Ayrıca Windows’a giremediğiniz durumlarda da sorunu DOS’ tan halletmeniz gerekebilir. Bazen de tek bir dosyayı kopyalamak için bilgisayarınızı açtığınızda, Windows’ un çalışmasını beklemeniz gerekmez.

MS-DOS’ un kendisini de belirli işler için kullanabilirsiniz. Komut adı verilen yönergeleri (talimatları ) kullanarak MS-DOS’ u dosya yönetiminde, iş akışının denetlenmesinde ve ek yazılımlar gerektirmeden günlük işler gerçekleştirmede yönlendirebilirsiniz.

Örneğin MS-DOS metinlerden (text) oluşan dosyalar yaratmakta ve değiştirmekte kullanabileceğiniz bir program içerir. MS-DOS editör bir sözcük işlemci olmasa da, kısa yazışmalar  için çok kullanışlıdır. Onu kullanarak, küçük belgeleri bir sözcük işlemciye göre çok daha kısa sürede yazabilirsiniz. Veya bilgisayarı açtığınızda yüklenmesini veya çalışmasını istediğiniz dosyaları da bilgisayarın açılırken okuduğu Autoexec.Bat dosyasına koyarak otomatik olarak çalışmasını sağlamış oluruz.

MS-DOS’ ta özel gereksinimlerinizi karşılamak için olan komutları birleştirerek güçlü komutlar, hatta kendi küçük uygulamalarınızı yaratabilirsiniz. Örneğin, yalnızca MS-DOS komutları kullanarak, basit bir dosya yöneticisi ( belirli bilgiler için dosyalarda arama yapan bir program ) oluşturabilirsiniz.

MS-DOS’ un 4.0 ve sonraki sürümleri, komut ve dosyaları menü adı verilen listelerden seçmenize olanak sağlayan ayrı bir program içerirler. Shell adı verilen bu program ile tüm rutin işlerinizi gerçekleştirebilir, ondan zaman zaman yararlanabilir ya da isterseniz hiç kullanmayabilirsiniz.

Artık tüm bu uygulamalar, MS-DOS için oluşturulan Windows ara yüzünden (interface) sonra DOS’ un uygulamaları daha kolay ve anlaşılır olmuştur. Aynı zamanda MS-DOS’ u soğuk gösteren siyah beyaz ekran da ortadan kalkmıştır.

MS-DOS Komutları :

 

Komut	Yaptığı işlem	Örnek
DIR	Hafızada kayıtlı olan programı ekrana listeler.
DIR/P	Hafızada kayıtlı olan programı sayfa sayfa ekrana listeler.
DIR/W	Hafızada kayıtlı olan programı yan yana ekrana listeler.	C:\>DIR *.BAS :C sürücüsünde bulunan baş harfi ne olursa olsun uzantı ismi BAS olanları ekranda listelemeyi sağlar. C:\>DIR OSMAN.EXE :C sürücüsünde bulunan OSMAN.EXE dosyasını ekranda göstermeyi sağlar. A:\>DIR ?a*.* :A sürücüsünde bulunan birinci harfi ne olursa olsun ikinci harfi a ile başlayan uzantı ismi ne olursa olsun ekranda listeler. A:\>DIR b*.TXT : A sürücüsünde bulunan baş harfi b ile başlayan uzantı ismi TXT ile biten tüm dosyaları ekranda listeler.
COPY	Bilgileri bir yerden başka bir yere kopyalamak amacıyla kullanılır.	C:\>Copy *.* A: = C sürücüsünde bulunan dosyaları A’ya kopyalar. B:\>Copy Ceylan.DAT C: = B sürücüsünde bulunan Ceylan.DAT dosyalarını C’ye kopyalar. A:\>Copy AH *.* C: = A sürücüsünde bulunan baş harfi AH olan tüm dosyaları C’ye kopyalar. A:\>Copy b? kle.* C: = A sürücüsünde bulunan birinci harfi b olan ikinci harfi ne olursa olsun kle ile biten tüm dosyaları C’ye kopyalar. A:\>Copy *.* C:\OYUN = A sürücünde bulunan tüm dosyaları c sürücüsündeki oyun directörünün içine kopyalar. C:\>Copy *.* A:\OTO\ARABA = C sürücüsünde bulunan tüm dosyaları A sürücüsünde bulunan oto dayrektörünün içindeki araba dayrektörünün içine kopyalar.
RENAME (REN)	Dosyaların isimlerini değiştirmek için kullanılır.	A:\>REN Rukiye.DAT Altın.DAT : A sürücüsünde bulunan Rukiye.DAT dosyasını Altın.DAT olarak değiştirir. C:\>REN Ahmet.BAT Ali.SYS : A sürücüsünde bulunan Ahmet.BAT dosyasını Ali.SYS olarak değiştirir. B:\>REN Okul.SYS Kurs.DAT : B sürücüsünde bulunan Okul.SYS dosyasını Kurs.DAT olarak değiştirir.
MOVE	Dosyaları bir yerden başka bir yere taşımak için kullanılır.Açıklama : Bu taşıma işleminde dosyaları bir yerden silerek başka bir yere kopyalar.	A:\>Move *.* C: : A sürücüsündeki bütün dosyaları C’ye taşır. B:\>Move Aynur.DAT C:\Marıo = B sürücüsündeki AYNUR.DAT dosyasını C sürücüsündeki MARIO dayrektörünün içine taşır. C:\>Move *.TXT A:\Oda\Ders = C sürücüsünde bulunan dosyanın ismi ne olursa olsun uzantı ismi TXT olan A sürücüsünde Oda dayrektörünün içerisindeki Ders dayrektörüne taşır.
DEL	Dosyaları silmek için kullanılır.	A:\>Del *.* : A sürücüsündeki tüm dosyaları siler. A:\>Del AY*.* : A sürücüsündeki dosyanın ismi AY ile başlayan uzantı ismi ne olursa olsun siler.
DELTREE	Dayrektörleri ve dizinleri silmek için kullanılır.	B:\>DELTREE SERDAR : B sürücüsündeki SERDAR dayrektörünü siler. A:\>DELTREE *.*/P : A sürücüsündeki bulunan tüm dayrektörleri tek tek sorarak siler. (Yes, No) Yes=Siler, No=Silmez.
FORMAT	Yeni alınmış bir disket makinaya tanıtmak amacıyla kullanılır. Açıklama : Un formatla atılan bir disk yanlışlıkla format çekildiğinde kurtarılamaz.	C:\>FORMAT A: = C’den A’ya düz format atmak amacıyla kullanılır. C:\>FORMAT A:\S = C’den A’ya sistem format atmak amacıyla kullanılır. Sistem formatı atarken COMMAN.COM dosyasını yükler. C:\>FORMAT A:/Q = C’den A’ya hızlı format atmak amacıyla kullanılır. C:\>FORMAT A:/U = C’den A’ya Unformat atmak amacıyla kullanılır.
UNFORMAT	Yanlışlıkla formatlanmış diski kurtarır.
UNDELETE	Yanlışlıkla silinmiş dosyaları kurtarır.
NDD (Norton Diskdoctor)	Diskte bulunan bozuk sektörler, düzeltmek için kullanılır.
CHKDSK /F	Bozuk sektörleri düzeltir. Düzeltemediğini diskin sonuna atar.
CHKDSK /V	Bozuk sektörleri düzeltir. Dosyaları ekranda gösterir.
MD	klasör ve dizin oluşturur.	C:\>MD DİLEK
CD	klasör içine girer.	C:\>CD DİLEK
CD..	klasör dışına çıkar.	C:\>DİLEK>CD..
RD	Boş klasörü siler.	C:\>RD DİLEK
DİSKCOPY	Disketten diskete kopyalama işlemi yapar. Açıklama :Kopyalama işlemi yaparken kaynak disketteki bilgiler hedef diskete kopyalanırken hedef disketteki bilgiler tamamen silinir.
XCOPY	Dosyaları ve dizinleri bir yerden başka bir yere kopyalamak amacıyla kullanılır.	A:\>XCOPY A: C:
TREE	Dayrektörleri ekranda göstermek amacıyla kullanılır.	C:\>TREE
EMM386	Cihaz sürücüsünün belleğe yüklenmesini sağlar. Bellekte oluşan hataları daha fazla artmaması otomatikmen kilitler ve şu mesajı verir.	Emm386 driver not installed (Emm386 cihaz sürücüsü yüklenemiyor.)
MEM	Ana bellek hakkında bilgi vermeyi sağlar.
ATTRIB	Dosyaların özelliklerini değiştirmek amacıyla kullanılır. Parametreleri : ATTRIB +H = Dosyaları gizlemek amacıyla kullanılır. ATTRIB -H = Dosyaları gizlemek amacıyla kullanılır. ATTRIB +S = Sistem dosyalarını gizlemek amacıyla kullanılır. ATTRIB -S = Gizli sistem dosyalarını açmak amacıyla kullanılır. ATTRIB +R = Sadece okunabilen dosyaları listeler. ATTRIB -R = +R ile gizlenmiş dosyaları açmak için kullanılır.	C:\>ATTRIB *.* +H :C’de bulunan tüm dosyaları gizler. C:\>ATTRIB *.EXE +H :C’de bulunan uzantı ismi EXE olan dosyaları gizler. A:\>ATTRIB B*.* +H :A’da bulunan baş harfi B olan tüm dosyaları gizler. C:\>ATTRIB *.* +S :C’de bulunan sistem dosyalarını gizler. B:\>ATTRIB *.* +R :B’de bulunan dosyaları gizlemek amacıyla kullanılır. Üzerine yazım yazılamaz. A:\>ATTRIB *.* +A :A’da bulunan tüm arşiv dosyalarını gizler.
BACKUP	Dosyaları yedeklemek amacıyla kullanılır. Açıklama = Yedekleme işlemi yapılırken uzantı ismi 001 şeklinde uzantı ismi alırlar.	C:\>Backup *.* A:/S = C’de bulunan tüm dosyaları tüm dosyaları alt dizinleriyle birlikte A’ya yedekler.
RESTORE	Backup’la yedeklenmiş olan dosyaları açar.
PKZIP	Dosyaları sıkıştırmak amacıyla kullanılır.	C:\>Pkzıp A:Ahmet.ZIP = C’de bulunan tüm dosyaları Ahmet.ZIP adı altında A’ya sıkıştırır.
PKUNZIP	Pkzıp sıkıştırılmış dosyaları açar.	C:\>Pkunzıp Ahmet.ZIP C: = Ahmet.ZIP dosyasını C’ye açar.
DEFRAG	Dosyaları düzenlemek amacıyla kullanılır.	C:\>Defrag A: = A’nın içindeki dosyaları düzenler.
ARJ	Dosyaları sıkıştırmak ve açmak amacıyla kullanılır.	C:\>ARJ A A:MEVSIM.ARJ = C’de bulunan tüm dosyaları A’da bulunan MEVSIM.ARJ olarak sıkıştırır. C:\>PW>ARJ A B:Windows.ARJ = C’de bulunan PW dayrektörü içindeki tüm dosyaları B’nin içine Windows .ARJ adı altında sıkıştırır. A:\>ARJ X Mehmet.ARJ C: = A’da bulunan MEHMEt.ARJ dosyasını C’ye açar. C:\>PW12>ARJ x MELİKE.ARJ A:\OYUN\RAYMAN = C’de PW12 dayrektörü içindeki MELİKE.ARJ dosyasını A’da oyun dayrektörü içindeki RAYMAN dayrektörünün içine açar.
Time	Saati göster
Date	Tarihi göster
Tracert	Ip gösterir.

Kaynakça

https://neklatek.wordpress.com/ms-dos/