Windows Longhorn, Windows Vista’nın geliştirilme aşamasındaki kod adıdır. Mayıs 2001’den Kasım 2006’ya kadar geliştirilmesi sürmüştür. Microsoft, Longhorn’u başlangıçta 2003’ün sonlarında Windows XP ile Windows 7 (Blackcomb) arasında ara bir geçiş işletim sistemi olarak konumlandırmayı planlıyordu. “Longhorn” ismi bu plana bir göndermeydi. Whistler ve Blackcomb, Kanada’da British Columbia’daki büyük kayak merkezleri iken, Longhorn ziyaretçilerin dinlenmek için gittiği iki dağ arasındaki bir barın adıdır. Geliştirilme safhasında Microsoft, Blackcomb için planlanan özellikleri Longhorn’a ekledi. Gün geçtikçe çıkış tarihleri birçok kez ertelendi. Microsoft’taki geliştiricilerin çoğu Windows XP’nin güvenliğini artırmak ve Server 2003’ü geliştirmek için çalışıyordu. Devam eden gecikmeler ve yeni özellik eklemeyle ilgili endişeler bir paniğe neden oldu. Bazı Microsoft çalışanları Longhorn projesini “başka bir Cairo” veya “Cairo.NET” olarak tanımlıyorlardı. Cairo, şirketin 1991’den 1996’ya kadar sürdürdüğü ve bir türlü hiçbir zaman piyasaya sürülemeyen, bugün güncel Windows’larda kullanılan birçok yeniliğin var olduğu bir işletim sistemiydi. Çoğu Longhorn yapısında, işletim sisteminin iyi performans sergilemesini engelleyen büyük Explorer.exe sistem sızıntıları vardı ve daha sonraki yapılarda geliştirme ekiplerinde daha fazla kafa karışıklığı yaşanmaya başlamıştı. Microsoft 24 Ağustos 2004’te Longhorn projesinde önemli değişiklikler yaptığını duyurdu. Longhorn, XP kod tabanından Server 2003 kod tabanına alınıp yeniden geliştirilecekti. NTFS’nin yerine geçecek olan WinFS dosya sistemi, Kitaplıklar (daha sonra Windows 7’ye eklendi.) ve Yeni Nesil Güvenli Bilgi İşlem Tabanı (NGSCB) adlı yeni bir mimari gibi (daha sonra buradan BitLocker özelliği alındı) önceden duyrulan birçok özellik kaldırıldı. Bu özelliklerden bazıları hala Windows 10’da bile mevcut değildir. Bu yüzden yeniden başlangıç dönemi öncesi geliştirilen Longhorn’lara Pre-Reset sonrasına ise Post-Reset denildiği tahmin edilmektedir. Bütün bunlar olurken üstüne üstlük 2005 yılında bir de Mac OS X Tiger’ın çıkması Microsoft’ta morallerin iyicene bozulmasına sebep olmuştu. Çünkü Longhorn için yıllardır çalışılan yeniliklerin bazıları bu işletim sisteminde de mevcuttu. Longhorn’un geliştirilmesinin sıfırlanması sonrası Post-Reset Build 5048 yapısının Windows XP’ye 2003 ve 2004’ten önceki Longhorn yapılarından bile daha fazla benzemesi birçok kişiyi şaşırttı. Bu durum işletim sisteminin yıllarca geriye gittiğine ve hiçbir gelişme sarf edilmediğine yorulmuştu. Bunu düzeltebilmek için Microsoft’un birkaç yıl daha çalışması gerektiği düşünülüyordu ve Windows ile PC’lere çağ atlatacak özelliklerden vazgeçilmesi bilgisayar camiasındaki çoğu kişinin umutlarını azaltmıştı. Daha sonra Microsoft yoğun bir çalışmayla Beta 1 sürümünü XP’den farklı kılacak olan önceden planlanan birçok yeniliği eklemiş ve durumu stoparlamıştı. Longhorn, 2005’in ortalarında Vista olarak adlandırılmış ve yüz binlerce gönüllü kişinin ve şirketin katıldığı bir Beta test programı çeşitli süreçlerle Vista’nın yayınlandığı döneme kadar devam etmiştir. Windows Vista 30 Ocak 2007’de yayınlanmıştır.
5 buçuk yıllık; yepyeni bir dosya sistemi ve altyapıya sahip olan, hatta mobil sürümü bile düşünülen Windows Longhorn ise gerçekleşemeyen bir hayal olarak yitip gitmiştir. Eğer internet ortamında kısa bir araştırma yapıp ilgili videoları izlerseniz Longhorn’un dönemi için ne kadar yenilikçi ve zamanının ötesinde olduğunu görebilirsiniz. Longhorn aşağı yukarı 4 yıl kadar bir sürede geliştirilmişken Vista ise 2 yılda hızlıca geliştirilmiştir. Ama bu duruma arayüz açısından bakmamak gerekmektedir. Çünkü Vista’nın arayüz özellikleri zaten yıllardır ayrı bir biçimde Longhorn ve gelecek Windows’lar için geliştiriliyordu. Ama kod tabanı 2 yıllık hızlı bir süreç sonunda geleneksel Windows NT mimarisine göre geliştirmiş ve piyasaya sürülmüştü. Bu yüzden Vista’nın RTM sürümünün tarafımızca öyle gözlemlenmese bile uyumsuz ve yavaş olduğu ancak zamanla SP2 ile toparlanabildiği rivayet edilmektedir. Zaten 2007’de çıkmış olan Vista, 1 sene sonra da Windows 7’nin çıkmasıyla boşa giden bir emekler silsilesi haline gelmiştir. Microsoft en azından 2010’a kadar işletim sistemi çıkarmayıp Vista’yı geliştirmeye devam etseydi Vista önemli bir yer edinebilirdi. Windows 7 ise bu yazının başında bahsettiğimiz üzere 2000’li yılların başında Blackcomb adı ile var olan ayrı bir projeydi. Böylelikle Microsoft’ta bir işletim sisteminin yıllar öncesinden planlanıp geliştirilmeye başlandığını görmek ilk defa öğrenenler için şaşırtıcı bir bilgidir. Bazı kaynaklara göre Blackcomb (7) XP’nin geliştirilmesinden sonra onun kod tabanına dayandırılarak yıllarca geliştirilmişti. Bu süre zarfında XP arayüzü ile başlayıp Longhorn’daki birkaç arayüzle devam edip en sonunda kendine ait Windows 7 arayüzüne kavuşmuştur. Bu bilgiden de Windows 7’nin niye XP’ye benzetilip başarıya ulaştığını anlayabiliriz. Tekrar Longhorn’a dönecek olursak bizce o dönem geliştirilmekte olan “Plex” ve “Slate” gibi arayüzler ve bazı ufak Longhorn özellikleri (örnegin PowerToys özellikleri de standart olarak eklenebilirdi.) yeni Windows’un önünü kesmeyecek kadar Windows XP SP2’ye dahil edilerek hem kullanıcının nezdinde beğeni kazanılabilir hem de piyasada geri kalmanın önüne geçilmiş olurdu. Yeni çıkaracakları işletim sistemini de daha rahat geliştirebilir ve piyasaya sürebilirlerdi. Tabi gerçekte o dönem ne gibi durumlar olduğunu bilemeyiz. Elbet ki Longhorn’dan vazgeçilmesinde Microsoft’takilerin bir bildikleri vardı. Ama günümüzde Longhorn’daki fikirlerin boşa gitmediğini görmekteyiz. Longhorn’da mesaj yazılabilen ve bildirimlere bakilabilen kenar çubuğu Windows 10’da İşlem Merkezi olarak geri dönmüştür. Ama Longhorn’daki kenar çubuğunu sakın Vista ve 7’deki Sidebar ile karıştırmayın. Sidebar saat ve takvim gibi araçların bulunduğu genelde kullanılmayan bir süs niteliğindeydi. İşlem Merkezi’nin yanı sıra WinFS’nin ve “Aero” tarzı şeffaf yoğun görsel efektlerinde tekrar 10’a eklenmesini temenni ediyoruz. Bir zamanlar Cairo’daki özelliklerin ileriki Windows’larda vücut bulması gibi elbette zamanla Microsoft o dönem bir takım talihsizlikler nedeniyle gerçekleştirilemeyen Longhorn’daki üstün özellikleri Windows 10’a ekleyecektir ve halihazırda çok iyi bir noktada olan Windows 10 daha da güçlenerek en iyi işletim sistemi olacaktır.
Kaynak
Yorumlar
Yorum Gönder